Büyükelçi İ. Hakkı Musa, Türkiye’de doktora ve yüksek lisans eğitimi gören 40 ülkeden 62 yabancı öğrenciye verdiği konferansta, küresel sistemin değişim yaşadığı/yaşayacağı hususunda bir iddiayı dile getiriyorsak şayet, değişime sebep olduğunu/olacağını düşündüğümüz parametreleri doğru ve kapsamlı bir okuma ile ele almamız gerektiğini ifade etti.

Bu hususta öncelikle Covid-19 salgınının uluslararası sistemde oluşturduğu tahribatın hesaplanabilmesinin mühim olduğunu ama en azından şu aşamada uluslararası örgütlerin salgınla mücadelede ve daha da önemlisi dayanışmada gerekli duruşu sergileyemediğini ifade etti. Nitekim nükleer güçlerin doktorlarına dahi maske temin edemediğini belirtti.

Dayanışmanın yetersiz kaldığı bir diğer oluşumun ise Avrupa Birliği olduğunu ifade eden Musa,  Birliğin kendi içinde tıbbi ekipmanların paylaşımı hususunda anlaşmazlıklar yaşaması hatta sağlık malzemesi taşıyan gemilere kaçırma operasyonlarının düzenlenmesi AB’nin de kendi içinde sınıfta kaldığının bir göstergesi olduğuna dikkat çekti.  

Uluslararası sisteme yönelik bir değişimden bahsederken sadece Covid-19 ile sınırlı kalınamayacağını ifade eden Musa, dikkate alınması gereken başka ölçekler de olduğunu vurguladı. ‘Yükselen Asya’ olgusunun ilerleyen dönemler de küresel sistem de daha çok yer edineceğini ve sistemin dinamiklerini sarsacağınının ön görülebileceğini aktaran Musa, Çin’in ve Hindistan’ın her geçen gür artan nüfusu, sanayisi, ticaret yolu projeleri, savunma sanayi yatırımları ve belki de en önemli husus dijital dönüşümleri, yani 5G teknolojileri bu iki devletin gerek Asya’da gerek uluslararası sistem de bir değişimi tetikleyeceğini vurguladı.

“Sistemdeki değişimi tetikleyecek faktörlere yönelik sıralayabileceğimiz diğer hususlara örnek verecek olursak; terörizmin küreselleşmesi, iklim değişikliği, bölgesel krizler, bütün dünyada olmakla birlikte özellikle Batı’da artışa geçen ırkçılık ve Batı’ya has bir başka olumsuz yükseliş de İslamofobik yaklaşımlar” olduğunu ve bütün bu parametrelerin değişimi tetikleyen dinamikleri şekillendirdiğini, mevcut uluslararası sistemin ise krizlere çözüm üretmekte yetersiz kaldığına dikkat çeken Musa katılımcıların sorularını yanıtladıktan sonra, SDE Akademi ve YTB ortaklığında gerçekleştirilen ‘Uluslararası Diplomasi Okulunun’ katılımcılarına da başarı dolu bir program temennisinde bulundu.